ژئواینفو: اطلاعات موضوعی علوم ژئوماتیک

اطلاعات موضوعی و خبرهای مفید و مهم در مورد شاخه های مختلف علوم ژئوماتیک که معمولا به طور پراکنده وجود دارد.( رستمی و فاطمی)

ژئواینفو: اطلاعات موضوعی علوم ژئوماتیک

اطلاعات موضوعی و خبرهای مفید و مهم در مورد شاخه های مختلف علوم ژئوماتیک که معمولا به طور پراکنده وجود دارد.( رستمی و فاطمی)

آیا ما هم افتخار دیدن دنباله دار را در روزگاه خواهیم داشت؟

دنباله دار بسیار عظیم آیسون در راه است. اکنون آن را می توان با یک تلسکوپ ۸ تا ۱۲ اینچی رصد کرد.

اما پیش بیش بینی برای دیدن آن با چشم غیر مسلح به نیمه آبان تا نیمه آذر می رسد. پیش بینی شده است اگر این دنباله دار در عبور از کمترین فاصله اش از خورشید منفجر نشود٬ بتواند تا قدر 14- هم بدرخشد! یعنی جسمی که همچون دنباله دار ایکیاسکی (Ikya-seki) در اکتبر 1965 در ژاپن از قدر 10- در هنگام ظهر و در کنار خورشید هم دیده شد. ظاهرا این دنباله دار قبل از عبور از کنار خورشید به سه تکه تقسیم شده و باز هم ادامه مسیر داده است. تصویر زیر از این دنباله دار در ۳۱ اکتبر ۱۹۶۵ می باشد:

File:Comet C 1965 S1 Ikeya-Seki.jpg


دنباله دار  آیسون توسط دو نفر روس در سال قبل کشف شد. ۹ مهرماه قرار است از نزدیک ترین فاصله از مریخ عبور کند. مدارگرد مریخ و مریخ نورد کنجکاوی به کمک ۱۴ فضا پیما و تلسکوپ های قدرتمند ناسا برای ثبت تصاویر این لحظه آماده می شوند. پیش بینی ها برای رویت این ستاره دنباله دار در ماه دسامبر در آسمان صبحگاهی در زیر آمده است:

این ستاره با قطر ۵ هزار کیلومتر٬ قرار است دنباله ای به طول 90 هزار کیلومتر را در فضا ایجاد کند. حتی تصاویر تخمینی از ابعاد و اندازه این دنباله دار شبیه سازی شده اند که در زیر می بینید:

موشک کم‌هزینه ژاپن به مدار زمین پرتاب شد

نخستین موشک نسل جدید ژاپن با امید ارزان تر کردن سفرهای فضایی به مدار زمین پرتاب شده است.

بنا بر اعلام سازمان فضایی ژاپن، موشک اپسیلون بعدازظهر شنبه از جنوب غربی این کشور به فضا پرتاب شد.

موشک اپسیلون که ۳۷ میلیون دلار هزینه دارد، به لحاظ اندازه و قیمت، نصف نسل قبلی موشک های ژاپن است.

این موشک از هوش مصنوعی برای فعالیت هایی مانند بررسی ایمنی خود بهره می گیرد.

موشک اپسیلون در نخستین ماموریت خود یک تلسکوپ فضایی را برای رصد سیاراتی مانند زهره، مریخ و مشتری به مدار زمین منتقل کرد.

این تلسکوپ با موفقیت در ارتفاع یک هزار کیلومتری در مدار زمین قرار گرفته است.




پرتاب نسل پیشین موشک های ژاپن که M-5 نام داشتند، به علت هزینه بالا از سال ۲۰۰۶ متوقف شد.

موشک اپسیلون به خاطر مجهز بودن به هوش مصنوعی برای پرتاب تنها به هشت نفر خدمه نیاز دارد ولی ۱۵۰ نفر در پرتاب موشک های M-5 شرکت داشتند.

منبع: سایت بی بی سی

کپسول سایوز روسی٬ حامل سه فضانورد به زمین

روش جدید روسها باعث شده تا فضانوردان ایستگاه بین المللی بجای دو روز٬ حداکثر پس از ۶ ساعت به زمین برگردند. ساعت ۵:۲۸ امروز صبح به وقت ایران٬ این کپسول که حامل دو فضانورد روسی و یک فضانورد امریکایی بود٬ در قرقیزستان با موفقیت به زمین نشست. این سه فضانورد حدود 166 روز در فضا و در حالت بی وزنی به سر برده اند. لذا برای بازگشت به حالت طبیعی خود به مرکز فضایی در نزدیک مسکو منتقل شدند.

   

ثبت تصویر زیبای کسوف در مریخ بوسیله مریخ نورد

اگر چه مریخ شباهت زیادی به زمین دارد اما دورتر بودن آن از خورشید باعث می شود تا اندازه خورشید از روی سطح آن حدود دو سوم اندازه خورشید زمینی باشد (حدود  20 دقیقه قوسی به بجای ۳۰ دقیقه). دو  قمر فوبوس و دیموس با قطر زاویه ای 9.4 و 1.7 دقیقه قوسی نمی توانند کل سطح خورشید را بپوشانند. لذا این دو قمر یک کسوف حلقوی را می توانند بوجود آوردند. 

مریخ نورد کنجکاوی (Curiosity) با وزن 900 کیلوگرم در 26 نوامبر 2011 به سوی مریخ پرتاب شد و در 6 اوت 2012 برای یک سفر تحقیقاتی 23 ماهه بر روی مریخ نشست. تا کنون تصاویر ارزشمندی را به زمین مخابره کرده است. از جمله مراحل یک کسوف در سه عکس به فاصله ۳ ثانیه از یکدیگر در 26 مرداد 1392 که در بالا می بینید! 

MRO sees Curiosity landing.jpg            Mars 'Curiosity' Rover, Spacecraft Assembly Facility, Pasadena, California (2011).jpg

تصویر راست: سقوط مریخ نورد با بالن و موتورهای جت برروی سطح مریخ        سمت چپ: تصویر مریخ نورد کنجکاوی به طول 2.9 متر


پیشرفت برنامه ناسا برای جایگزینی شاتل ها

سازمان هوافضای آمریکا، ناسا، بعد از حدود یک دهه سردرگمی در مورد اینکه آینده ماموریت های انسانی به فضا چگونه باید رقم بخورد به طرح کم و بیش مشخصی رسیده است. طرحی که در ده سال آینده با سفر به ماه شروع خواهد شد و در نهایت رفتن به مریخ را در دیدرس دارد.

آخرین باری که انسان به ماه رفت سال ۱۹۷۲ بود. در این فاصله بشر به مدارهای نزدیک به زمین بسنده کرده است.

از جمله ساختن یک ایستگاه بین المللی فضایی در مداری نزدیک به زمین که همیشه فضانوردانی از کشورهای مختلف در آن اقامت دارند و در آن آزمایش های علمی انجام می شود. اما اکنون آژانس فضایی آمریکا با همکاری اروپایی ها برای بازگرداندن انسان به فاصله های دورتر آماده می شود و برای این کار ناسا درحال ساختن فضاپیمای تازه ای به نام اورایون بوده است.

اورایون نامش از یک سحابی درخشان آسمان شب می گیرد که زادگاه ستارگان است. فضاپیمای اورایون جایگزین شاتل ها خواهد شد که دو سال قبل پس از سه دهه ماموریت بازنشسته شدند.


در این فاصله ناسا برای بردن فضانوردانش به ایستگاه فضایی به موشک روسی سویوز تکیه کرده است. بلیت این سفر برای هر آمریکایی که سوار سویوز می شود ۷۱ میلیون دلار آب می خورد.

اورایون به یک معنی بازگشتی به دوره قبل از شاتل است. فضانوردان سوار بر یک کپسول به فضا برده می شوند که شبیه سیستم آپولوست که انسان را به ماه می برد. ناسا در طراحی اورایون بر ایمنی تاکید زیادی دارد که دلیلش روشن است.

شاتل ها دو بار دچار سانحه شدند. ابتدا در سال ۱۹۸۶ که چلنجر پس از پرتاب منفجر شد و بعد در سال ۲۰۰۳ که کلمبیا هنگام بازگشت به زمین متلاشی شد. ۱۴ فضانورد در آن دو حادثه کشته شدند.

اولین پرواز آزمایشی و بدون سرنشین اورایون سال آینده انجام خواهد شد و تا فاصله تقریبا پنج هزار کیلومتری خواهد رفت.

مقام های ناسا اخیرا عملیات بازیابی کپسول اورایون را در پایگاه دریایی نورفوک در ایالت ویرجینیا برای خبرنگاران به نمایش گذاشتند. مقام های ناسا می گویند که یکی از دلایل روی آوردن به سیستمی مانند آپولو سبک بودن آن است.





اسکات ویلسون، از مقام های این سازمان در جریان عملیات اخیر بازیابی کپسول اورایون به خبرنگاران گفت: "وقتی مدارهای کم ارتفاع زمین را ترک می کنید هر وزنی که همراه داشته باشید ده برابر می شود. برای مثل وقتی از زمین به ماه می روید هر نیم کیلوگرمی که می خواهید به ماه ببرید با توجه به ساختمان و نیروی پیش برنده و غیره، پنج کیلو می شود. بنابراین بردن یک وسیله بالدار در این فاصله ها هزینه زیادی از لحاظ جرم دارد زیرا شما در فضا نیازی به بال ندارید."

اولین ماموریت انسانی با اورایون قرار است در سال ۲۰۲۱ انجام شود.

ناسا می خواهد سیارکی را با کمک یک فضاپیمای روبوتیک به مدار ماه بکشد تا بعد فضانوردان به آنجا بر سطح آن فرود آیند و نمونه برداری کنند.

گام بلند بعدی ماموریتی به مریخ خواهد بود. اما هنوز راه درازی تا آن زمان باقی مانده. برای سفر به مریخ موانع عمده ای وجود دارد مثل فاصله زیاد. بازگشت به ماه شاید اولین قدم در آن مسیر طولانی باشد.

منبع:  سایت بی بی سی

مشکلات جاذبه صفر در فضا

شاید جالب باشد که بدانید روسها مشکل نوشتن در فضا بوسیله خودکار را با مداد حل کردند. اما دفع مواد زاید بدن در خلا و بی وزنی و حتی خوردن و آشامیدن از دیرباز مورد تحقیق دانشمندان فضایی بوده است. یک توالت فضایی مدرن در ایستگاه فضایی با استفاده از نیروی کشش هوا و کنترل بو  و تبدیل مواد و گندزایی میکروبی و باکتریایی توانسته است کمترین مشکل را به دنبال داشته باشد. نمونه این تجهیزات را که به توالت جاذبه صفر مشهورند در زیر می بینید:

ISS Toilet  File:Zvezda toilet.jpg


ناسا در فلوریدا سکوی پرتاب اجاره می‌دهد

سازمان ملی هوا-فضای آمریکا، ناسا، در پی اجاره یکی از سکوهای پرتاب موشک خود به بخش خصوصی است. سکوی پرتاب ۳۹ ای که در پایگاه فضایی کندی در ایالت فلوریدا مستقر است، محل پرتاب شاتل آتلانتیس بوده است. از زمان توقف پرواز ناوگان شاتل های ناسا در سال ۲۰۱۱، این سکوی پرتاب عملا بدون استفاده بوده است. سکو ی ۳۹ ای یکی از دو واحد پرتابی است که در دهه ۱۹۶۰ در جریان تلاش ناسا برای اعزام فضانورد به کره ماه ساخته شدند. از زمان راه اندازی این سکو در سال ۱۹۶۷، ۹۰ پرتاب از روی آن انجام شده است. ناسا قصد دارد این سکو را از پاییز امسال به مدت ۵ سال اجاره دهد.


به گفته باب کابانا، مدیر پایگاه فضایی کندی، این سکو در برنامه های فضایی پیش روی ناسا مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. آقای کابانا گفت: "عمل به تعهداتمان برای فراهم کردن فعالیت های فضایی بخش خصوصی و اجازه به صنعت هوا-فضا برای استفاده از این سکو هم به نفع کشور و هم به نفع سازمان است."

یکی از مشتریان احتمالی ناسا، شرکت خصوصی فناوری های کاوش فضایی (Space Exploration Technologies) است که هم اکنون یک سکوی پرتاب را در یک پایگاه نیروی هوایی آمریکا اجاره کرده است. این شرکت در حال برنامه ریزی برای پرتاب فضانوردان آمریکایی به مدار زمین است.


ناسا اعلام کرده است که پس از توقف پرواز ناوگان شاتل های این سازمان، حدود ۱۵۰ واحد از تاسیسات آن در پایگاه فضایی فلوریدا اسقاط یا واگذار شده اند.


منبع: سایت  BBC


به این ترتیب هر روز خصوصی سازی فن آوری فضایی در دنیا بیشتر می شود و دولتها به نفع مردم در بالاترین و پیشرفته ترین فن آوریها نیز کنار می روند.


روش جدید روسیه برای الحاق سریع محموله فضایی

با پایان یافتن ماموریت شاتل های فضایی٬ نقل و انتقالات بین زمین و ایستگاه فضایی از طریق محموله های نصب بروی موشک صورت گرفت. محموله سال قبل دراگون از طریق شرکت خصوصی spcse x و روسیه از طریق progress 48 ارسال کردند.  

شب گذشته نیز روسیه محموله 2.9 تنی را با نام progress 50 بوسیله موشک سایوز به فضا پرتاب کرد و با انتخاب یک مسیر جدید٬ پس از 6 ساعت (حدود ساعت 00:05 بامداد امروز) به ایستگاه فضایی منتلق شد. قبلا این زمان به دو روز وقت نیاز داشت.  

 Ракета-носитель Союз-У Прогресс М-19М байконур

Progress cargo spacecraft

تصویر زمین در شب٬ از فضا

قبلا هم تصاویری از بخش های از زمین در شب ارایه شده بود. نقاط نورانی نشان دهنده شهرهای بزرگ می باشند. البته در تصویر زیر از ترکیب چند تصویر به دست آمده است. زیرا همزمان کل دنیا در شب به سر نمی ببرند. به تصصاویر زیر با دقت نگاه کنید: 

(منبع: سایت خبری روزگار نو   http://www.rouzegareno.ir/)



فضاپیمای وویجر از منظومه شمسی خارج شد

برای اولین بار شماری از دانشمندان می گویند به این باور رسیده اند که فضاپیمای وویجر-۱ اکنون منظومه شمسی را ترک کرده است. اگر این خبر تایید شود، وویجر اولین ماشین ساخت بشر است که از منظومه ما بیرون می رود. وویجر در سال ۱۹۷۷ یعنی ۳۵ سال قبل زمین را ترک کرد و اکنون ۱۸ میلیارد کیلومتری از ما فاصله دارد که ۲۳ برابر فاصله زمین از خورشید است.


دانشمندان در چند سال اخیر به دنبال جمع آوری شواهد خروج آن از منظومه شمسی بوده اند.

فضاپیما در این مدت ناظر تغییراتی محیطی بوده که حاکی از قرار داشتن آن در منطقه مرزی منظومه است. اکنون بعضی از محققان می گویند که به باور آنها این سفینه از حیطه نفوذ خورشید موسوم به هلیوسفر خارج شده. هلیوسفر یک حباب مغناطیسی از ذرات باردار است که منظومه شمسی را احاطه کرده است.


این ادعا در مقاله ای که به زودی در مجله "نامه های تحقیقات ژئوفیزیکی" منتشر خواهد شد مطرح شده است. با این حال هستند کارشناسانی که هنوز در این مورد تردید دارند.

سوزان داد، مدیر پروژه وویجر اخیرا به بی بی سی، گفت: "پنج عدد از ابزارهای فضاپیما هست که هنوز کار می کند و ما اکنون در داده های دریافتی شاهد این هستیم که درحال ورود به حیطه میان ستاره ها هستیم. شاهد اتفاقاتی هستیم که به این باور دامن می زند که روی چنین مرزی هستیم."


شواهدی که خانم داد از آن حرف می زند شامل افت شدت ذرات خورشیدی و شدت گرفتن اشعه های کیهانی است که از فضای میان ستاره ای می آید. شاهدی که به خصوص اساس یافته تازه است به اواخر ماه اوت در تابستان گذشته بازمی گردد.


پروفسور بیل وبر از دانشگاه ایالتی نیومکزیکو در لاس کروسس از نویسندگان مقاله تازه می گوید که ظرف فقط چند روز، شدت تشعشعات هلیوسفری کاهش پیدا کرد و شدت اشعه کیهانی بالا رفت چیزی که نشانه خروج فضاپیما از هلیوسفر است.


ناسا می گوید این برداشت در میان کسانی که روی این پروژه کار می کنند همگانی نیست و پروفسور وبر اذعان می کند که بحث در این مورد ادامه دارد. هدف اولیه ماموریت این کاوشگر مطالعه سیارات دورافتاده منظومه شامل مشتری، کیوان، اورانوس و نپتون بود، ماموریتی که در سال ۱۹۸۹ کامل شد، اما همچنان به مسیرش ادامه داد.


مسیر کاوشگر بعد از آن تغییر داده شد تا در جهت کلی مرکز راه شیری به حرکت در آید.

تولید الکتریسیته از منبع پلوتونیومی وویجرها ده تا ۱۵ سال دیگر متوقف خواهد شد که در آن مرحله ابزارها و فرستنده های آنها از کار خواهد افتاد.

منبع: بی بی سی