فضایی شدن کشورها
امروزه همگی می دانیم که حدود
54 سال از عصر فضا و پرتاب اولین ماهواره به فضا توسط روسها می گذرد. به دلیل
گستردگی و کاربردهای متعدد این وسیله، کشورها به سرعت به داشتن ماهواره متمایل
شده و در طول این سالها سه دسته کشور داریم:
1-
کشورهایی که خود ماهواره می سازند و خود ماهواره را پرتاب می کنند. در این
دسته که فعلاً 16 کشور هستند (که تا چند ماه دیگر کشور پاکستان نیز به این جرگه
خواهد پیوست)، در قدرت ساخت ماهواره و ارتفاع پرتاب متفاوت می باشد. مثلا 5 کشور نخست
قدرت پرتاب تا ارتفاع 35 هزار کیلومتری را برای پرتاب ماهواره های مدار متوقف (geostationary) دارند. بعضی کشورهای مثل رومانی، تایوان، اندونزی، قزاقستان،
استرالیا، پاکستان و مالزی نیز در حال تکمیل ماهواره بر های خود بوده و در صف دیگر
کشورهای فضایی قرار گرفته اند. همچنین آژانس فضایی اروپا در ابتدا شامل کشورهای
سوئد، سوئیس، آلمان، دانمارک، ایتالیا، انگلیس، بلژیک، هلند، فرانسه، اسپانیا و
ایرلند بود که امروزه وظیفه پرتاب ماهواره های اتحادیه اروپا را بر عهده دارد.
کشور
ما اولین ماهواره بومی خود را با نام سینا1 در سال 2005 ساخت و با پرتاب آن توسط
روسیه، به عنوان چهل و پنجمین کشور جهان در قرار دادن اولین ماهواره بومی خود در
مدار قرار گرفت. سپس به دلیل همکاری ضعیف چین و روسیه در این زمینه، مجبور شدیم
خود به دنبال مراحل ساخت موشک ماهواره باشیم که بلاخره با کمک چند کشور توانستیم با
ماهواره بر سفیر 2 قدرت پرتاب تا ارتفاع پایین 250 کیلومتری را پیدا کنیم
(چهاردهمین کشور پرتاب کننده موشک ماهواره). در دهه فجر نیز از موتور جدید ماهواره بر سفیر
با قدرت پرتاب تا ارتفاع 400 کیلومتری رونمایی شد که گفته می شود تا سال آینده
آزمایش خواهد شد. البته ساخت 7 ماهواره بومی (نظیر سینا، امید، ظفر، رصد، فجر،
یامهدی، دانشجویی) نیز در کارنامه فضایی ایران قرار دارد.
2-
کشورهایی که خود ماهواره می سازند و به دلایل مختلف (از جمله مقرون به صرفه
بودن) ماهواره آنها توسط کشوره ای دیگر پرتاب می شود. در این دسته بیش از 40 کشور
قرار دارند بعضی از آنها نظیر افریقای جنوبی، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، کانادا،
استرالیا، آرژانتین و مصر که دارای تکنولوژی پرتاب موشک هستند اما تا کنون پرتاب
موفقی را تجربه نکرده اند و همچنان ترجیح می دهند ماهواره های بومی خود را توسط
کشورهای دیگر پرتاب کنند.
3-
دسته سوم کشورهایی هستند که ماهواره دارند اما ساخت آنها و پرتابشان توسط دیگر
کشورها صورت می گیرد. مثلا کشور افغانستان که اولین ماهواره خود را در سال 1989 خرید و توسط روسیه در مدار قرار داد.
لیست کشورها
به ترتیب استفاده از اولین موشک بومی آن کشور برای پرتاب ماهواره
ترتیب
|
کشور
|
نام ماهواره بر
|
نام ماهواره
|
تاریخ پرتاب
|
محل پرتاب
|
1
|
شوروی
|
اسپوتینگ پی اس
|
اسپوتینگ 1
|
4-10-1957
|
بایکونور- قزاقستان
|
2
|
امریکا
|
جونو1
|
اکسپلورر 1
|
1-2-1958
|
کیپ کاناو رال- فلوریدا
|
3
|
فرانسه
|
دیامانت آ
|
آستریکس
|
26-11-1965
|
هاماگوئر- الجزایر
|
4
|
ژاپن
|
لامبدا- 4 اس
|
اوسومی
|
11-2-1970
|
اوچینورا- ژاپن
|
5
|
چین
|
لونگ مارس 1
|
دونگ فنگ هونگ 1
|
24-4-1970
|
جیونگان- چین
|
6
|
انگلیس
|
بلک کینگ1
|
پروس پرو ایکس3
|
28-10-1971
|
وومرا- استرالیا
|
7
|
آژانس فضایی اروپا
|
آریان 1
|
کَت 1
|
24-12-1979
|
کورو- گویانا
|
8
|
هند
|
اس ال وی
|
روئینی 1
|
18-7-1980
|
سری هاریوکوتا- هند
|
9
|
اسرائیل
|
شاویت
|
افق 1
|
19-9-1988
|
پالاماچیم- اسرائیل
|
10
|
عراق
|
سه مرحله ای
|
سرمرحله ای
|
5-12-1989
|
الانبار- عراق
|
11
|
اوکراین
|
تسیکلون-3
|
استریلا3
|
28-9-1991
|
پلستسک- روسیه
|
12
|
روسیه
|
سایوز- یو
|
کوس موس 2175
|
21-1-1992
|
پلستسک- روسیه
|
13
|
کره شمالی
|
کانگ میونگ سونگ
|
کانگ میونگ سونگ
|
31-8-1998
|
موسودان ری- کره شمالی
|
14
|
ایران
|
سفیر 2
|
امید
|
2-2-2009
|
سمنان- ایران
|
15
|
کره جنوبی
|
کا اس ال وی
|
اس تی ست 2
|
25-8-2009
|
-
|
16
|
برزیل
|
وی اس بی 3
|
وی اس بی 3
|
13-12-2010
|
آلکانترا- برزیل
|
لیست کشورها
به ترتیب پرتاب اولین ماهواره بومی آن کشور (بیشتر این ماهواره ها توسط کشوره های
دیگر پرتاب شده است)
ترتیب
|
نام کشور
|
نام ماهواره
|
تاریخ پرتاب
|
1
|
شوروی
|
اسپوتینگ 1
|
1957
|
2
|
امریکا
|
اکسپلورر 1
|
1958
|
3
|
انگلیس
|
آریل 1
|
1962
|
4
|
کانادا
|
آلوتی 1
|
1962
|
5
|
ایتالیا
|
سان مارکو1
|
1964
|
6
|
فرانسه
|
آستریکس
|
1965
|
7
|
استرالیا
|
وری سَت
|
1967
|
8
|
آلمان
|
آزور
|
1969
|
9
|
ژاپن
|
اوسومی
|
1970
|
10
|
چین
|
دونگ فنگ هونگ 1
|
1970
|
11
|
لهستان
|
اینتر کوس موس 500
|
1973
|
12
|
هلند
|
آ ان اس
|
1974
|
13
|
اسپانیا
|
اینتا سَت
|
1974
|
14
|
هند
|
آریاباتا
|
1975
|
15
|
اندونزی
|
پالاپا آ1
|
1976
|
16
|
چکوسلوواکی
|
ماژیون 1
|
1978
|
17
|
بلغارستان
|
اینترکوس موس 1300
|
1981
|
18
|
برزیل
|
براسیل سَت آ1
|
1985
|
19
|
مکزیک
|
مورلوس 1
|
1985
|
20
|
سوئد
|
ویکینگ
|
1986
|
21
|
اسرائیل
|
افق 1
|
1988
|
22
|
لوکزامبورگ
|
آسترا 1 آ
|
1988
|
23
|
آرژانتین
|
لوسَت
|
1990
|
24
|
پاکستان
|
بدر 1
|
1990
|
25
|
کره جنوبی
|
کیت سَت آ
|
1992
|
26
|
پرتغال
|
پو سَت 1
|
1993
|
27
|
تایلند
|
تایکام 1
|
1993
|
28
|
ترکیه
|
ترک سَت 1بی
|
1994
|
29
|
اوکراین
|
سیچ 1
|
1995
|
30
|
شیلی
|
فاسَت آلفا
|
1995
|
31
|
مالزی
|
می سَت
|
1996
|
32
|
نروژ
|
تور 2
|
1997
|
33
|
فیلیپین
|
مابوهای 1
|
1997
|
34
|
مصر
|
نیل سَت 101
|
1998
|
35
|
سنگاپور
|
اس تی 1
|
1998
|
36
|
تایوان
|
روک سَت1
|
1999
|
37
|
دانمارک
|
کرستد
|
1999
|
38
|
افریقای جنوبی
|
سان سَت
|
1999
|
39
|
عربستان
|
سعودی سَت
|
2000
|
40
|
امارات عربی
|
طوریا 1آ
|
2000
|
41
|
موروکو
|
ماروکو توب سَت
|
2001
|
42
|
الجزایر
|
ال سَت
|
2002
|
43
|
یونان
|
هلالس سَت
|
2003
|
44
|
نیجریه
|
نیجریا سَت 1
|
2003
|
45
|
ایران
|
سینا 1
|
2005
|
46
|
قزاقستان
|
قاز سَت
|
2006
|
47
|
بلاروس
|
بلکا
|
2006
|
48
|
کلمبیا
|
لیبرتاد 1
|
2007
|
49
|
موریس
|
راسکوم
|
2007
|
50
|
ویتنام
|
وینا سَت 1
|
2008
|
51
|
ونزوئلا
|
ونه سَت
|
2008
|
52
|
سوئیس
|
سوئیس کوب
|
2009
|