پایان کار فتوگرامتری!

گرچه ما هم از این عنوان زیاد خوشمان نمی آید ولی خوب چندین سال است که زمزمه هایی اینچنین به گوش می رسد. خوب یادم هست که چند سال پیش یکی از همکاران تعریف میکرد که مدرسی در یکی از دانشگاههای کشور  سر کلاس فتوگرامتری روز اول گفته بود که فتوگرامتری منسوخ شده است و من برای شما سنجش از دور درس میدهم! صرفنظر از کم لطفی این همکار، این بار این زمزمه ها از دنیای حرفه ای فتوگرامتری شنیده میشود.  آقای Wolfgang Forner از دانشگاه بن  آلمان در ارایه مقاله ای در ISPRS این گونه عنوان کرد که فتوگرامتری به عنوان یک رشته آکادمیک علمی به پایان خود رسیده یا حداقل در چند سال آینده به پایان خود خواهد رسید. وی بر این عقیده است که مسایل پایه فتوگرامتری حل شده اند یا در چند سال آینده حل خواهند شد. وی عنوان می کند که ما رشته ای از تصاویر را اخذ می کنیم، توجیه ، تصحیح می کنیم و مدلهای سه بعدی از آنها استخراج می کنیم. به طور کلی همه تصحیحات لازم در چنگ ما هستند.

موضوع بحث آینده در این زمینه ایجاد مدل سه بعدی نیست بلکه این است که آیا می توان ماشینی ساخت که بتواند تصویر را تفسیر نماید؟ یا  به سئوالاتی اینچنین پاسخ گوید: آیا این لکه روی تصویر یک خانه یا یک صخره در صحرا یا یک قطعه از یک ساختمان است؟ اگر یک خانه است اندازه آن چقدر است؟ ورودی آن کجاست؟ چند طبقه دارد؟ و . . .

این سئوالات مهم و ارزشمند تا به حال در فتوگرامتری به طور جد پاسخ داده نشده اند. این سئوالات تا به حال در حیطه ماشین بینایی و بینایی کامپیوتری (computer vision)  مطرح بوده اند. متخصصین این رشته از تصاویر دوبعدی  سعی در استخراج چنین اطلاعاتی (معمولا سه بعدی) دارند. روشهای فعلی ماشین بینایی تا به حال توانسته اند پنجره ها در یک دیوار را تشخیص دهند یا برخی عوارض ساخت بشر در یک تصویر را پیدا کنند. و یا مثلا تصاویر مشابه را در میان تصاویر دیگر پیدا کنند.

با استفاده از اطلاعات سه بعدی فتوگرامتری این فرآیند با اطمینان بیشتری انجام می شود. ولی سئوال اصلی این است که آیا متخصصین فتوگرامتری در چنین موقعیتی قرار دارند؟ عقیده Forner بر این است که فتوگرامتریست ها به صورت گروههای کوچک و مجزا کار می کنند و همین باعث شده است که از رقیبان خود در ماشین بینایی که معمولا در گروههای بزرگتر با هم کار می کنند عقب بمانند. وی به عنوان راه چاره پیشنهاد می دهد که این دو گروه با هم متحد شوند یا حداقل دیوارهایی که بین متخصصین فتوگرامتری هست را باید فرو ریخت.

به هر حال نیازهای بشر روز به روز فزونی می گیرد و البته در کنار آن توقع و راحت طلبی آن. بنابراین جستجوی راه های اتوماتیک انجام بسیاری از کارها که امروزه بشر به صورت دستی یا نیمه اتوماتیک انجام می دهد کاملا قابل پیش بینی است. در این زمینه دانشگاهها همیشه در کشور ما با توجه به کم اقبالی و ضعف صنعت در زمینه پژوهش پیش قدم بوده اند. و می توان از اساتید بزرگوار این رشته انتظار داشت که این زمزمه های کم رنگ را جدی بگیرند. قبل از اینکه واقعا تغییر اساسی در فتوگرامتری پیش آید خود به استقبال آن برویم.